Verwijdering tussen ouder en kind

Vervreemding tussen ouder en kind uitmondend in een breuk komt geregeld voor. Het is meestal het volwassen kind dat de breuk initieert, en het betreft vaker dochters dan zonen die dit doen. Aan de kant van de ouders betreft het ook vaker moeders dan vaders die met een breuk in de relatie met hun kind te maken krijgen dan wel zo'n breuk initiëren.

Soms is er een scherpe breuk maar meestal begint zo'n breuk eerst met een verwijdering tussen ouder en kind, ze komen als het ware in twee kampen terecht. Na verloop van tijd wordt de verwijdering dan een oorlog, stilzwijgend of open. Een oorlog die weer later uitmondt in een breuk.

Het is niet zo dat die breuken voor altijd zijn, ook al zijn de betrokkenen daar in eerste instantie heel stellig over. Het komt, tenzij er sprake is van heftige zaken, na een aantal jaren in de meeste gevallen 'gewoon' weer goed in de relatie, alhoewel niet altijd tot op het niveau zoals het eerst was. Breuken tussen moeders en dochters duren gemiddeld genomen minder lang dan die tussen vader en zoon.

Zo zonde allemaal, deze breuken. Zo droevig en naar. Maar als er eenmaal een breuk is en je wilt dat ongedaan maken, zit er weinig anders op dan de breuk en over wat er bij beiden onder ligt aan boosheid, pijn en verdriet bespreekbaar te maken.

De begeleiding

Naast dat ze met elkaar een conflict hebben of van elkaar vervreemd zijn, vinden meestal zowel ouder als kind het lastig de eerste stap te zetten om de relatie goed te krijgen. Ze laten dat het liefst bij de ander, hebben te vaak hun neus gestoten of zwijgen het probleem dood.

Mijn aanpak is daarom dat ik begin met bij beiden te inventariseren wat er leeft over de verwijdering en speelt aan onderliggende zaken, en of er echt de intentie is om te komen tot relatieherstel. Wat ieders ideeën erover zijn, de verlangens die over en weer leven en de no-go gebieden. Daarna gaan jullie net als in gewone relatietherapie onder mijn begeleiding met elkaar in gesprek om te praten over dat wat tussen jullie speelt.

De ervaring leert dat er in de aanloop tot de breuk openlijke problemen de dekmantel vormden voor problemen op de onderlaag: wederzijdse verwachtingen, verdrieten, teleurstellingen, niet ingeloste hoop. Uiteraard komen we ook daarover te praten want op deze laag dient uiteindelijk de relatie weer hersteld te worden.

De insteek van de begeleiding is dat jullie samen verder kunnen, niet dat het de perfecte relatie tussen ouder en kind wordt. De ervaring leert dat als het tijdens de begeleiding goed gemaakt wordt tussen jullie dat fijn is maar dat een echte verdieping van de relatie tijd nodig heeft maar geen problemen oplevert.

Meestal zijn deze trajecten kort van duur, zeker als er van beide kanten de bereidheid bestaat om over de eigen schaduw heen te stappen.

Voorbeelden

Je moeder heeft je op je 16e het huis uitgezet omdat ze je al jaren te dwars vond en niet meer te hanteren. Na een paar jaar waarin jullie nog wel enig contact onderhielden, is er nu helemaal geen contact meer. Jij wil niet meer.

Je dochter praat niet meer met je nadat jullie tien jaar geleden, toen zij twintig was, woorden kregen over hoe zij met haar geld omging. Jouw eeuwige kritiek kon ze niet meer hebben. Je hebt een aantal malen geprobeerd het contact te herstellen maar ze reageert niet meer.

Je kon je niet vinden in de partner van je vader en dat heb je duidelijk naar hem uitgesproken. Sindsdien is de relatie tussen jullie enkel maar verslechterd. Sinds een paar jaar hebben jullie geen contact meer.

Je moeder is minder intelligent dan jij en daar kon ze niet mee omgaan. Het leidde tot wrijving, verkeerde schoolkeuzes en uiteindelijk een breuk die nu al zeven jaar duurt.

Hoe om te gaan met een breuk in de relatie

Hieronder enkele adviezen over wanneer je te maken hebt met een breuk in de relatie met een van je ouders of met een kind.

- Een breuk is pas definitief als beiden de verwijdering echt als breuk betitelen en dat op papier zetten. Houd daarom altijd de deur open voor de ander, maak de breuk niet definitief en zet daarover niets zwart op wit.

- Stap over je eigen schaduw heen en reik uit naar de ander, telkens weer, ook al doet die ander dat niet naar jou. Zo laat je zien dat voor jou de deur open staat. Bewaar echter in dat uitreiken de juiste maat: wees niet te dwingend en pak het niet te groots aan, dat wekt makkelijk wrevel op.

- Koester realistische verwachtingen over jullie relatie na een eventueel relatieherstel. Verwacht niet dat jullie elkaar beste vrienden worden. Mocht dat zo zijn, is dat natuurlijk mooi meegenomen, maar ga er niet vanuit. Realistische verwachtingen leiden eerder tot relatieherstel omdat het voor de ander makkelijker is die verwachtingen te beantwoorden.

- Probeer de ander niet te overtuigen en jezelf te verdedigen. Verander het verhaal van wat in het verleden gebeurd is niet. Daarmee bagatelliseer je het verdriet en de pijn van de ander. Voor relatieherstel zijn dit non-starters. De ander heeft de zaken meestal anders beleefd dan jij en wil daarvoor gewoon erkenning. Het verhaal erachter kan wellicht later verteld worden.

- Een verzoening gaat nooit vanzelf en zal van beide kanten inzet, geduld en kracht vragen. Een eerste stap op weg naar relatieherstel is vaak dat je zelf eerst eens alleen met een therapeut gaat praten over wat je dwars zit. Daarmee verwerf je wellicht inzicht over wat er mis is gegaan in de relatie en kun je de ander beter begrijpen.

Peter Spelbos

Ik ben een ervaren (relatie-)therapeut met een brede scholing op het gebied van integratieve psychotherapie, systemisch werken en contextuele therapie. Waar binnen IDEE Conny Heuvelman alle relatiebegeleiding doet, is daar één uitzondering op: de ouder-kind begeleiding, die ligt bij mij.

Nadat ik me jaren bezig heb gehouden met begeleiding van ouder-kind relaties heb ik er even een periode geen tijd voor gehad. Nu echter, met het ouder worden, is het weer tijd om deze relaties mijn volle aandacht te geven.

Ik ben zelf enkele jaren met mijn moeder gebrouilleerd geweest dus ik weet waar ik over praat. Op het vlak van het opnieuw bij elkaar brengen van ouder en kind heb ik mijn sporen ruimschoots verdiend.

Ook al nemen ze afstand en zwijgen ze de ander dood, je kind blijft je kind net zoals je moeder je moeder blijft en je vader je vader, wat ze ook gedaan hebben, waar ze ook zijn.

Volgende pagina

Begeleiding bij relationele zaken

Begeleiding

Relatietherapie - Relatieweekend - Relatieadvies - Testimonials - Relatieherstel ouder en kind - Begeleiding bij relationele zaken

Menu

Home - Info over relaties - Relatietest - Begeleiding - Training - IDEE - Contact & zo