Relaties horen erbij

Dat mensen relaties aangaan is een gegeven. Ook al zouden we het willen, zonder relaties, en zeker zonder een liefdesrelatie met een 'belangrijke ander', zoals dat tegenwoordig heet, lijkt ons leven op een of andere manier leeg.

Daar zijn redenen voor, hoewel die zo verweven zijn met het dagelijkse leven dat we ze nauwelijks nog als zodanig herkennen.

Zoals de ingebakken wens je voort te planten en het verlangen veiliger te staan in een wereld die je niet echt kent. Ook de angst voor eenzaamheid of, anders gezegd, het verlangen naar de nabijheid van een ander, het liefst iemand met wie je als het ware kunt versmelten, is een belangrijke reden.

Als je dit uitpluist, kun je op het diepste niveau zeven redenen onderscheiden waarom mensen relaties aangaan, en die zijn alle biologisch verankerd.

Zeven redenen waarom we relaties aangaan.

Voortplanting

De wens je voort te planten is een diepgeworteld biologisch gegeven en speelt een rol bij alles wat mensen doen. Hoewel niet iedereen met deze wens wordt geboren, sommigen al vroeg in hun leven op basis van ervaringen alle verlangen naar kinderen verliezen, en weer anderen de eigen ontplooiing voorop stellen of niet of nauwelijks geïnteresseerd zijn in kinderen.

Onbewust keur je degenen die je ontmoet op geschiktheid als potentiële zaaddonor of zaadontvanger. Je stelt je voor hoe het is om met die ander seks te hebben en hoe hij of zij het zal vinden seks met jou te hebben. Je bedenkt hoe het zal zijn om met die ander ouder te zijn van een kind.

Zo bezien is de liefdesrelatie de opmaat tot het gezin en het nest waarbinnen je je voortplant. De zekering van de basis van het leven.

Veiligheid

Het verlangen naar veiligheid in een wereld die je in essentie niet kent, is de tweede basale reden voor een relatie. Ook op het niveau van de voortplanting is veiligheid essentieel. Immers, zonder een veilige omgeving kun je je voortplanten wat je wilt, het zal uiteindelijk geen resultaat hebben.

Door je met een ander te verbinden, reduceer je wezenlijk het risico wat het onbekende in zich bergt. Je deelt je onzekerheden en staat sterker tegenover wat op je afkomt; je vindt makkelijker werkbare oplossingen.

In elke cultuur krijgt dit zoeken naar veiligheid een eigen vorm. In onze maatschappij is dat vooral het verlangen naar een goed inkomen, een degelijke carrière, een mooi huis, een hoge status, en véél comsumeren. Economische zekerheid, zeg maar.

Geborgenheid

De derde reden is het verlangen om je op bestaansniveau minder eenzaam te voelen, oftewel de nabijheid te ervaren van soortgenoten, en binnen die groep bij voorkeur een band te ervaren met één speciale soortgenoot: het verlangen naar geborgenheid.

Geborgenheid gaat een stap verder dan het verlangen naar veiligheid. Geborgenheid geeft rust en biedt de mogelijkheid je leven verder te exploreren. Waar de zucht naar veiligheid vooral gericht is op de wereld om je heen, is het verlangen naar geborgenheid hoofdzakelijk intern gericht: op je eigen welzijn.

Net zoals wolven en apen bij elkaar kruipen enkel om bij elkaar te zijn, doen mensen dat ook. Niet elk mens, niet altijd, en niet altijd met een duidelijk 'ja graag', maar toch. Soort zoekt soort. En dat zit heel diep. In essentie ben je alleen mens in relatie tot anderen, al is het maar om je tegen hen af te zetten.

Hechting

Een vierde reden voor het aangaan van een liefdesrelatie is dat de mens in essentie een sociaal dier is en binnen die andere dieren zich het liefst hecht aan een ander: de speciale ander. Dit schenkt hem een bijzondere bevrediging die hij op geen enkele andere wijze kan vinden (hij wordt gezien, en hoe).

Wanneer een kind geboren wordt is het puur hulpeloos. In de relatie met (vooral) de moeder en vader ontstaat een speciale band en de drie hechten zich aan elkaar (of niet, het gaat natuurlijk ook geregeld mis).

Deze hechting biedt voor het kind het grondmodel voor het kunnen delen en aangaan van bindingen. In de hechting ervaart en leert het dat het er is en mag zijn, wat het ook doet. Het zoekt dit schema later steeds opnieuw te reproduceren - met partner, met kind en, in mindere mate, met anderen.

Liefde

In het bovenstaande komt de liefde als basis voor het ontstaan van een liefdesrelatie tussen twee personen niet voor.

Dit klinkt koud maar is niet anders. Het verband tussen een relatie en de liefde is juist andersom dan vaak gedacht wordt. Zowel een relatie als de liefde hebben een veilige omgeving nodig om te floreren. Maar wil de liefde kunnen ontstaan en bestendig zijn, moet er eerste een veilige relatie zijn.

Wanneer eenmaal de relatie veilig genoeg is en de liefde in voldoende mate aanwezig, fungeert de liefde als stootkussen en als aanjager. Dan kan door de liefde de relatie gaan bloeien. En kunnen partners van elkaar genieten en dromerig geven en nemen, zonder acht te hoeven slaan op eventuele bedreigingen.

Verliefdheid

In het begin van de relatie en voordat er een relatie is, is niet zozeer de liefde de basis van de relatie als wel de verliefdheid.

Verliefdheid is een emotie. Je vindt alles aan die ander fantastisch en je 'weet' dat hij of zij jou ook alles zal bieden wat je nodig hebt. Omdat die ander jou ook zo fantastisch vindt, zitten jullie samen op één grote roze wolk.

De roze wolk is heel nuttig. Hij helpt je de onvolkomenheden van de ander niet te zien en zijn of haar mooie kanten uit te vergroten. Hij helpt je over de angst om een relatie met die ander te beginnen, heen te stappen. Verliefdheid is smeerolie, zogezegd.

Cultuur

Al deze redenen om een relatie aan te gaan die hier zijn genoemd, zijn vooral biologisch verankerd in de mens. In de cultuur hebben ze alle een pendant gekregen.

Zo vinden ouders meestal dat het kind pas kind af is wanneer het zich heeft verbonden met een partner die hun goedkeuring kan wegdragen. Menig ouder is zelfs pas echt tevreden wanneer het kind zelf ouder is geworden.

Ook geldt in veel culturen dat wanneer een vrouw geen relatie heeft, ze niet meetelt als volwaardig lid van de samenleving. In onze Westerse cultuur geldt dit minder. Wel vragen we ons af - natuurlijk niet waar ze bij is - waarom ze geen partner heeft, wat er mis is aan haar dat niemand haar - blijkbaar - wil hebben.

De maatschappelijke druk naar mannen toe om een relatie aan te gaan is minder groot. Wanneer een man geen vrouw heeft, vragen we ons af of hij homoseksueel is en daarom geen vrouw wil. Daar blijft het bij.

Op een lager niveau zijn er vele invloeden die het aangaan van een liefdesrelatie bevorderen. Denk bijvoorbeeld aan alle reclames waarbij waanzinnig gelukkig grijnzende stellen en gezinnetjes worden opgevoerd. Of aan het voorstellen van de trouwdag als 'de mooiste dag van je leven.' Of aan het gelukkig en gezond samen oud worden wat ons wordt voorgespiegeld door reclame, media, en tal van instituten.

Vroeger en nu

Het belang van de afzonderlijke redenen om een relatie aan te gaan is in de tijd veranderd.

Je voortplanten betrof vroeger misschien wel het baren en grootbrengen van twaalf kinderen waarvan er drie overleden voor hun vijfde terwijl de vrouw op haar zesendertigste stierf aan bloedvergiftiging bij de geboorte van de dertiende.

Tegenwoordig praten we over het némen van een kind. Eén kind, dat is gepland, wordt gepapt en natgehouden, en gecoacht binnen de mogelijkheden die we hebben. Nadat het kind veilig is afgeleverd, hebben we nog een leven voor ons.

Heel vroeger was samen veilig staan misschien synoniem met samen schuilen in een grot voor een grote beer. Nu betekent samen veilig staan misschien wel samen vechten tegen een werkgever die jou bij een reorganisatie op straat wil zetten of een belastingdienst die jou beschuldigt van fraude en probeert je geld af te pakken.

Het samenzijn om het samenzijn betrof vroeger vooral een harde, eenvoudige band die enkel ruimte bood om elkaar te steunen, het werk af te stemmen, en de seksuele voortplanting en opvoeding van de kinderen te faciliteren.

Tegenwoordig, lijkt het wel, is het samenzijn een hedonistisch doel in zichzelf. Het hebben van seks is losgekoppeld van het krijgen van kinderen, seks is vermaak geworden, waardoor relatie en het gezin twee verschillende zaken zijn geworden.

Omdat het samenzijn tegenwoordig meer een doel op zichzelf is dan vroeger, zijn de eisen die de partners aan elkaar en aan de relatie stellen, veranderd. Vroeger keek je vooral of de ander je iets te bieden had en degelijk was zodat de onzekere toekomst minder onzeker werd.

Tegenwoordig is de economische druk minimaal en kijk je meer naar figuur, vorm en plezier en eigenbelang. Of, ondanks de tijd die de relatie kost, elk toch die fantastische carrière kan volgen die daar om de hoek voor het oprapen ligt. De nadruk ligt op liefde - of wat daarvoor doorgaat - én zelfontplooiing: de hedonistische liefde.

Links

Info over relaties: Liefdesrelaties - Liefde & verliefdheid - Hoezo relaties - De goede relatie - Top 12 relatietips - Ruzie & conflict - Partnerkeuze - Aantrekkingskracht - Intimiteit & seksualiteit - Relatieproblemen - Top 13 problemen - Vreemdgaan - Samengesteld gezin - Binding & hechting - Hechtingsproblemen - Intieme vreemden - Liefdeskunst - Duurzaam gelukkig - Relatiemail - Relatieboeken - Relatietest

Begeleiding: Relatietherapie - Intensief werken - Moeilijke relaties - Relatieadvies - Overige begeleiding - Testimonials

Info & contact: Contactinfo - Over mij - Bureau IDEE - Tarieven - Colofon